Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh có 2 loại là vàng da sơ sinh sinh lý và vàng da bệnh lý. Vàng da bệnh lý có thể khiến trẻ tử vong hoặc để lại di chứng chậm phát triển ở trẻ. Do vậy, các bà mẹ nên nhận biết được một số dấu hiệu để phân biệt 2 loại bệnh này và chữa trị đúng cách. Từ đó tránh các hậu quả đáng tiếc do bệnh gây ra.
Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh bệnh lý và sinh lý khác nhau như thế nào?
Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh sinh lý
Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh sinh lý có thể ở mức độ nhẹ, với trẻ đủ tháng, bình thường với các dấu hiệu:
- Xuất hiện sau 24 giờ tuổi,
- Thường sẽ biến mất trong vòng 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần với trẻ non tháng.
- Mức độ vàng da nhẹ là chỉ vàng da đơn thuần (chỉ vàng da vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn). Không kèm theo các triệu chứng bất thường khác ( thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, lừ đừ,…).
- Nồng độ Bilirubin/máu không quá 12mg% ở trẻ đủ tháng và không quá 14mg% ở trẻ thiếu tháng,…
- Tốc độ tăng Bilirubin/máu không quá 5mg% trong 24 giờ. Ngoài ra, nước tiểu của trẻ sơ sinh có màu tối hoặc màu vàng ( nước tiểu của trẻ sơ sinh thường không màu) và phân nhạt màu.
Nguyên nhân bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh là do sự tích tụ của Bilirubin. Một chất có màu vàng được sinh ra khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ giải phóng ra. Hiện tượng này xảy ra phổ biến ở trẻ sơ sinh vì các bé có lượng tế bào hồng cầu cao. Các tế bào này thường xuyên bị phá vỡ và được thay mới. Trong khi đó, gan của trẻ lại chưa đủ trưởng thành để lọc bỏ hết Bilirubin khỏi máu. Vì vậy gây nên vàng da. Khi trẻ được khoảng 2 tuần tuổi, gan đã phát triển đầy đủ hơn và đủ sức xử lý Bilirubin nên bệnh vàng da sẽ tự khỏi mà không gây ra bất kỳ nguy hiểm nào
Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh bệnh lý
Trong một số trường hợp, vàng da là biểu hiện của một căn bệnh tiềm tàng nào đó, dấu hiệu bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh bệnh lý:
- Vàng da sẽ xuất hiện sớm, trong vòng 24 giờ sau sinh.
- Biểu hiện của vàng da sơ sinh bệnh lý là vàng da đậm. Không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ thiếu tháng
- Mức độ vàng toàn thân, lòng bàn tay, bàn chân và cả kết mạc mắt.
- Đồng thời với vàng da, có sự xuất hiện của các triệu chứng bất thường khác như: trẻ lừ đừ, bỏ bú, co giật,…
- Xét nghiệm Bilirubin trong máu tăng hơn bình thường.
Nếu không phát hiện và điều trị bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh bệnh lý kịp thời. Có thể xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh do Bilirubin gián tiếp thấp vào não. Làm cho trẻ tử vong hoặc bị hại não suốt đời.
Một số nguyên nhân gây vàng da sơ sinh bệnh lý như. Bất đồng nhóm máu mẹ con (ABO, Rh), bệnh lý tan máu (thiếu men G6PD, hồng cầu hình liềm. Nhiễm trùng), xuất huyết dưới da, chậm đi phân su, nhiễm virus bào thai. Bệnh lý gan mật bẩm sinh (teo đường mật, giãn đường mật).
Biện pháp phòng bệnh
- Chăm sóc sức khỏe tốt khi mang thai, khám thai đầy đủ theo lịch hẹn. Để có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý trong thai kỳ. Nhờ đó tránh được sinh non, sinh nhẹ cân, quá cân, nhiễm trùng từ mẹ sang con.
- Cho trẻ bú sữa non ngay sau sinh và giữ ấm trẻ. Giúp trẻ không bị hạn thân nhiệt, hạ đường huyết và đi phân su sớm ngay sau sinh.
- Phòng trẻ phải có đủ ánh sáng để có thể dễ dàng theo dõi màu sắc da của trẻ.
Phương pháp điều trị bệnh ở trẻ sơ sinh
Có 2 phương pháp để điều trị vàng da sơ sinh bệnh lý do tăng Bilirubin gián tiếp:
- Chiếu đèn là phương pháp điều trị đơn giản, an toàn và hiệu quả. Mục tiêu của phương pháp này là sử dụng năng lượng ánh sáng xuyên qua da. Giúp chuyển hóa Bilirubin tự do trong máu thành chất khác không độc, đào thải ra ngoài phân, nước tiểu. Khi chiếu đèn, trẻ sẽ được cởi bỏ quần áo ở trần, che kín mắt và bộ phận sinh dục. Xoay trở để tăng diện tích da tiếp xúc với ánh sáng.
- Thay máu là biện pháp được sử dụng khi trẻ vàng da ở mức độ nặng thất bại điều trị với liệu pháp chiếu đèn hoặc có triệu chứng thần kinh đi kèm.
Lưu ý:
Phơi trẻ dưới nắng vào buổi sáng không giúp điều trị vàng da bệnh lý. Vì cường độ ánh sáng của nắng sớm quá yếu. Và trẻ cũng không thể tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài để đạt được hiệu quả.
Để điều trị vàng da sơ sinh bệnh lý do tăng Bilirubin trực tiếp. Thường tùy thuộc vào nguyên nhân bệnh lý mà có các phương pháp điều trị khác nhau. Phẫu thuật nếu trẻ bị bệnh lý teo đường mật hoặc giãn đường mật bẩm sinh.
Pingback: Những điều cần biết về bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh – Giường bệnh – giường y tế – thang nhôm – ghế xếp nhập khẩu